मौलश्री लिम्बू

                      मौलश्री लिम्बू जीका केस्राहरु

  

- मौलश्री लिम्बू
झापा,हाल-मलेसिया

  "चाटुकार"

हे !प्रिय मित्र तिम्रो हर कुरा
मुखमा राम बगलीमा छुरा

छद्मवेशी हिमचिम भो अब
यता या उता बनिदेऊ पुरा

कलियुगमा तिम्रो चाटु कुरा
लाग्छ नारद जी थिए बेसुरा ।
                                          ३०-१२-२०१२

मन कुमार"तुखेसा"

   मन कुमार पारघरी "तुखेसा" जीका केस्राहरु

- मन कुमार पारघरी "तुखेसा"
तेह्रथुम,हाल-कतार

"जिन्दगी"

भत्किएको पुल
सुकि जाने मूल

धर्तिमा जन्मिनु
भयो ठूलो भूल

तरि जाने पुल
झरि जाने फूल।

"बैगुनी"

जीवनी:- भानुभक्त आचार्य

               भानु उदाएको ठाउँ:

- भानुभक्त आचार्य
जन्म १८७१, मृत्यु १९२५

         नेपालका कौडिन्य गोत्रिय आचार्यबंशीहरू भारतको कान्यकुब्जबाट जुम्ला आएका थिए।आचार्य कुनै जातिविशेष नभएर पदवीबाट बनेको थर हो।जुम्ला राज्यका तत्कालीन राजाले अरणी मन्थन नगरीकन अग्नी उत्पादन गर्न सक्ने कोही छ? भन्दा कान्यकुब्जबाट आएकाहरूले हामीलाई आचार्यको सम्मान दिनेभए सक्छौ भनेपछि तिनीहरूको थर आचार्य रहन गयो।तनहूँमा रहेका आचार्यहरू कान्यकुब्जबाट जुम्ला, पाल्पाको धरमपानी हुँदै तनहूँ प्रवेष गरेको देखिन्छ।
         चौवीसी राज्यशासनकाल तनहूँमा सेन राजाहरूले चुँदीका आचार्यहरूलाई भूमीदानसमेत दिएको देखिन्छ। यसका आधारमा यिनीहरू पाल्पाबाटै सेनबंशी राजाहरूसंगै तनहूँमा आएको देखिन्छ।१९औ शताब्दीको दोस्रो दसकतिर अग्नीश्वर उपाध्यायबाट श्रीकृष्ण आचार्यको जन्म भएको थियो। अग्नीश्वरका सन्तान जन्मदै मर्दै गरेकाले श्रीकृष्ण जन्मनासाथ गोबरसित जोखिएकोले उनको बोलाउने नाम जोखुपाध्य

सन्दर्भ: पृथ्वी प्रलय

                  केस्रा र पृथ्वी प्रलय:

‘केस्रा’ दृष्टिकोण:         
      साहित्यको विधागत रुपमा ‘केस्रा’विधाको प्रतिपादन भएको हो।यसको प्रमुख विशेषता भनेको कुनै पनि विषय वा घटनाको सूक्ष्म अवस्थाको गहिर्याईमा पुगी त्यसको वैचारिकता उद्गार गर्नु हो।विषय वा घटनाको विमर्श गर्दा त्यो नै सबैको लागि अन्तिम सत्य नहुन सक्छ तर सो अवस्था वा सन्दर्भको लागि भने रचनाकारको अन्तिम निष्कर्ष अनिवार्य हुनु पर्दछ।सामान्यतय: हरेक विषय वा अवस्थाको दुई पक्ष हुने गर्दछ,सकारात्मक वा नकारात्मक,ठीक वा बेठीक,हुन्छ वा हुँदैन आदि।द्वुविधा वा तटस्थ स्थितिमा कुनै पनि

केहि केस्राहरु- १३

अनिरूप रसाईली र जी.के.श्रेष्ठ जीका केस्राहरु

 

- अनिरूप रसाईली
कास्की,हाल-साउदी अरब  

   "तिहार"

संघारमा टेक्दा तिहार
विदेशीको फुस्रो निधार

बन्धकीमै सड्यो जिवन
स्वप्न कैले हुने साकार

झिलीमिली हुँदा तिहार
सम्झि रोएँ म परिवार।
                                 १२-११-२०१२

   “किन भेद”

सन्दर्भ:- पृथ्वी प्रलय-३

सन्दर्भ: पृथ्वी प्रलय - 'के भन्छ भयवाद र केस्रा '

       २१ डिसेम्बर २०१२  प्रति आम मानिसमा छाइरहेको त्राससंग भयबादको सम्बन्ध र अपेक्षा कस्तो छ।बिस्तृत छोटकरीमा जान्न सकिन्छ।
जीवनसँग गाँसिएको यो प्रश्न जो जससँग सम्बन्धित छ:
क].  १) उत्तर आधुनिकता    २) मार्क्सवाद    ३) अस्तित्ववाद    ४) विकासवाद    ५) मास्लो      ६) विभिन्न धर्महरू
ख]   १) आयामेली    २) लीला लेखन    ३) सृजनशील अराजकता    ४) विशेष रंगवाद    ५) उत्तरवर्ती सोच    ६) मुक्ति अभियान    ७) अमूतबोधी दर्शन    ८) केस्रा     ९) रेखा कविता    १०) नयाँ चेतना
      धेरै छुटेका होलान् । माफी चाहन्छु । यो प्रश्नले वैचारिक कुश्तीको मैदान निर्माण गरेको छ । कसले कसरी आफूलाई मजबूत सावित गर्ने हो । यस्तो वैचारिक विमर्शले सबैलाई फाइदा पुग्छ भन्ने आशयले मैले विचारक,

सन्दर्भ:- पृथ्वी प्रलय -२

   सन्दर्भ:- पृथ्वी प्रलय – “के भन्छ धर्मशास्त्र”

“वेद’शब्दको अर्थ :-...’वेद्मते=ज्ञायते धर्मादिपुरुषार्था अनेन इति वेद:” जसबाट धर्मादि पुरुषार्थलाई राम्रोसंग जान्न,बुझ्न,केलाउन सक्छौ,त्यसलाई ‘वेद’ भनिन्छ।...

सृष्टि कसरी भयो ?
आर्यसिद्धान्त अनुसार:- ...(ऋ. १०।९०।१३।१४ ) ती विराट् पुरुष परमात्माको मनबाट चन्द्रमा उत्पन्न भयो,आँखाबाट सूर्य उत्पन्न भयो,मुखबाट इन्द्र र अग्नि दुवैको उत्पत्ति भयो,प्राणबाट वायु भयो।त्यसै प्रकारले अन्तरिक्ष तथा द्मौ,भूमि आदिको सृष्टि विराट् पुरुष परमात्माद्वारा भयो।

दान राई "झरि"

    दान राई "झरि" जीका केस्राहरु

- दान राई "झरी"
उदयपुर,हाल-मलेसिया

"पराई"

मेरो साथ छोडेर
मुटू पनि तोडेर

बन्दै गयो पराई
पराई घुम्टो ओडेर

आँशु मात्र छोडेर
गयौ पाईला मोडेर।

                         १८-१२-२०१२

"पुकार "

सन्दर्भ:- पृथ्वी प्रलय -१

                       के भन्छ नासा:

     नेसनल एरोनटिक्स एन्ड स्पेस एडमिनिस्ट्रेसन (नासा) अमेरिकी सरकारको एउटा निकाय हो। यो संस्थाले अन्तरिक्ष, एरोनटिक र एरोस्पेस कायर् क्रमहरूको अनुसन्धान गर्छ। सन् १९५८ मा स्थापना भएको संस्था नासाले सन् २०१२ मा पृथ्वीमा घट्न सक्ने सम्भावित दुर्घटनाको हल्लाका विषयमा प्रस्ट पार्ने प्रयास गरेको छ। अहिले विभिन्न मानिसमा देखिएको कौतूहललाई समष्टिमा राखेर नासाले दिएका उत्तरहरूः

 

# सन् २०१२ मा पृथ्वीको अन्त हुने विषयमा व्यापक चर्चा चलिरहेको छ। इन्टरनेटका विभिन्न वेबसाइटले यो कुरालाई सत्य भनेर प्रकाशित गरिरहेका छन्। के ती समाचारहरू सत्य हुन् ?
> नासाः सन् २०१२ मा पृथ्वी ध्वस्त हुँदैन। पृथ्वीमा तत्काल ४ अर्ब वर्षसम्म कुनै किसिमको खतरा देखिएको छैन। हामीले विश्वका विभिन्न वैज्ञानिकहरूबाट सन् २०१२ मा पृथ्वीलाई कुनै किसिमको खतरा नभएको रिपोर्ट पाइरहेका छौं।

भयवाद:- भयको क्षेत्र

                  भयको क्षेत्र :

           चित्र नं. २ मा एकै साथ दुइटा चित्रहरू छन्, तल्लो र माथिल्लो । माथिल्लो चित्रमा जन्म र मृत्यु रेखा, चेतना रेखा र भय मण्डल छन् । चेतना भएपछि ज्ञान हुन्छ र ज्ञान भएपछि भय हुन थाल्छ । तल्लो चित्रमा साधारण र दुर्घटना अथवा मृत्यु रेखा र भय मण्डल छन् । बीचमा दर्शन, विज्ञान र धर्म आदिले जोडिएको छ । मान्छेमा जन्मेदेखि मृत्युसम्म नै चेतनाको मात्रा सँगै भयको मात्रा बढ्दै जान्छ । त्यस्तै कुनै घटना हुनु अगाडिदेखि घटना हुने समयसम्मै चेतना रेखा जागृत रहन्छ । माथि देखाइएको ज्ञान रेखा भनेको भय रेखा पनि हो । मृत्युको ज्ञान भएपछि मात्र मान्छेलाई भय हुन्छ । संक्रमक रोग, भूलको ज्ञान भएपछि मान्छेलाई भय हुन थाल्छ । चेतना त ऊसित हुन्छ नै । तर सम्बन्धित

केहि केस्राहरु- १२

डम्बर तुम्बापो,राज कंडेल र तेज राई जीका केस्राहरु

 

-डम्बर तुम्बापो 'बुद्ध"
झापा,हाल-मलेसिया
 

“आकर्षण”

वाह..! रुप छ रंग छ,क्या छ डाल
आहा..! हिडाईमा झन क्या छ चाल

उडाउछ फुर् फुर् हावाको झोंकामा
मयूरपंखी सुन्दर त्यो कपाल

हाई..! कति लचकिलो छ त्यो डाल
सृष्टिकर्ता..! गर्यौ नि यो क्या कमाल।
                                            २१-०८-२०१२

“बर्बादी”

स्रष्टा परिचय:- दिलिप "सगर" राई

                 भाग्यको नियति र साहित्यमा नियति

 

       मलेसियाको साहित्यमा अझै नेपालको जनजीवनको बारेमा कलम चलेको छैन । उही दुःख उही पीडा । मलेसियाबाट हामीले यो साहित्य ल्याएका छौ भन्नेहरुले 'त्यहीको परिवेशमा भिजेर श्रमिक जीवनको साँघुरो कुराहरुलाई उक्काएर लैजानसके राम्रो हुन्छु भन्ने तर्कना दिन्छन् दिलिप "सगर"।

साहित्यकार:-दिलिप "सगर "राई"

      यो महिना मलेसियाका चर्चित साहित्यकारको नाममा सूचिकृत भएका दिलिप "सगर" राईले "नियति" नामक लघुकथा संग्रह लिएर आएका छन् । नयन साहित्य समाज जोहोरका अध्यक्ष समेत रहेका उनलाई समाजद्वारा प्रकाशन हुनलागेको संयुक्त लघुकथा संग्रहलाई थाँति राखेर आफ्नो संग्रह ल्याएको आरोप पनि नलागेको होइन । तर मलेसिया जानुभन्दा अगाडि करिब १० वर्ष पुरानो संग्रहलाई नै ल्याएको मात्र भनेर स्पष्टीकरण दिन पनि हत्तु भइरहेका छन् । उनी आफ्नो पुरानो संग्रह ल्याउन त्यसै हतारिएका होइनन् विरामीबाट भर्खर तङ्ग्रिएका सगर भन्छन् -'यसपाला मैले ठूलो खड्गो काटँे । विश्वास गरेर संस्थाको लघुकथा संग्रह निकाल्ने रकम समाजका सहसचिव मित्रप्रसाद बाँसकोटालाई छोडेको थिएँ त्यो साथीसँग सम्पर्कविच्छेद भयो । त्यसैले संस्थाको लघुकथा संग्रह थाँति छ । विरामीबाट बाँच्न सकेँ ।

ऋषिराम लम्साल

       ऋषिराम लम्साल  जीका केस्राहरु




-  ऋषिराम लम्साल
स्याङ्गजा,हाल- यु.ए.ई.

“पैसा र मान्छे”

जे गर्नु पर्नेछ गर्छ उसैले
तर थाहा छैन गर्छ कैले

दुई चार लाख टक्र्याउ त,
जस्तो काम पनि गर्छ ऐले

सबै गड्बड गर्छ उसैले
त्यै पैसाको काम गर्छ पैले।
             [आवृति केस्रा ]
                                     २६-११-२०१२

“लाग्यो मोहनी”

स्रष्टा परिचय:-क्षेत्रप्रताप अधिकारी

              स्रष्टा परिचय: कवि "क्षेत्रप्रताप अधिकारी"

- क्षेत्रप्रताप अधिकारी

         माईती लमजुङ्गबाट घर तनहूँ अउँदा बाटोमा जन्मिएका र कान्छो छोरो भएकाले उहाँको बोलाउने नाम "बाटेकान्छो" रह्यो। "बाटेकान्छो" अर्थात कवि क्षेत्रप्रताप अधिकारी वास्तवमै ढुङ्गाको काप फोरेर उम्रेको पीपल हुनुहुन्छ।एकाउन्न सालको चुनाव प्रचारको लागि गाउँमा आउदा म पनि घरबिदामा थिएँ। उहाँले बुबालाई ढोग दिनु भयो मैले उहाँलाई ढोग दिएँ। फेरी लामो समय हाम्रो भेट भएन र उनान्साठीसाल असारमा म धनगढिबाट काठमाण्डौँ जाँदा उहाँको घरमा पुरानो बानेश्वरमा म गएँ।
         काकी शान्ता अधिकारी सैनिक अस्पताल मा मेजर हुँदा हामीले मेडिकल तालिम गरेका थियौँ उहाँले हामीलाई पढाउनु हुन्थयो। भूपू भएर बस्नु भएको रहेछ।काका साझाप्रकाशनको अध्यक्ष भएर पनि कुनै सुविधा र तलव भत्ता नलिनु भएकोमा काकीले गुनासो गर्नु भयो त्यो पैसा कुनकाममा प्रयोग भएको छ त? भन्नु भयो।

आङ्देम्बे राज “सहयात्री”

    आङ्देम्बे राज “सहयात्री” जीका केस्राहरु

 

 

- आङ्देम्बे राज “सहयात्री”
पाँचथर,हाल-मलेसिया

"परिचय"

विश्व जित्ने  वीरमान
कम्जोडी चाँही नठान

लेखेकै छु इतिहासमा
अफ्नो छुट्टै पहिचान

सहँदिन अपमान
गोर्खे मर्द भनि जान।

"प्रेम पत्र"

अन्तर्वार्ता: दीप्स् शाह

                      मझेरी भलाकुसारी, अंक ९ - (दीप्स शाह)

                                   

                                                                [स्रष्टासँग कुराकानी:- मझेरी सञ्चालक  ०८-०२-२०११ ]

- दीप्स्  शाह

# नमस्कार दीप्स जी! मझेरी भलाकुसारीमा स्वागत छ । शुरुमा, आफ्नो व्यक्तिगत तथा साहित्यिक परिचय दिनुस् न ।

> नमस्कार यहाँलाई पनि! साथै धन्यवाद पनि । म दीप्स शाह, धादिङ् थाक्रे-८ जुगेखोला मेरो जन्मस्थान । विवाहित, हालको बसाइ काठमाण्डौ र तत्काललाई भने बैदेशिक रोजगारको क्रममा मध्यपूर्बी मुलुक इजरायलमा कार्यरत छु । साहित्यिक परिचय भन्नुपर्दा म समाजशास्त्रसँगै नेपाली साहित्यमा स्नातक गरेको साहित्यको विद्यार्थी हुँ ।धेर थोर लेख्छु र साहित्यसँग सम्बन्धित साथीहरूले दीप्स शाह भनेर चिन्नुभएकोछ ।

# साहित्य क्षेत्रमा कसरी प्रवेश गर्नुभयो?

> साहित्य मेरो रुचिको कुरो थियो सानैदेखि । फुर्सदको समयमा जतिबेला

केशर सुब्बा

         केशर सुब्बा जीका केस्राहरु

-केशर सुब्बा
पाँचथर

"वचन"

नजाउ एक्लो छोडेर !
खाको कसम तोडेर !

आशा दिएर मलाई !
नहिड पाइला मोडेर !

कतै नजाऊ छोडेर !
अन्तै साइनो जोडेर
                             १९-०९-२०१२

    "प्रेम"

लगायौ क्यारे मोहनी टुना !

भरत अधिकारी

    भरत अधिकारी जीका केस्राहरु 

 

 

- भरत अधिकारी
तहनु,हाल-मलेसिया

"वैश"
ओँठमा लाली
कता हो साली

लामो कपाल
काटेर फाली

लगाइ लाली
मस्कीन थाली।
                      ०७-११-२०१२

"बेकार"

केहि केस्राहरु-११

                  केहि केस्राहरु - ११

"मायाजाल"

पहिले हसाँयो
पिरति गसाँयो

टुना मुना गरी
प्रेममा फसायो

दिल्लगी हसाँयो
मुटुमै बसायो ।
                      २५-०९-२०१२
- कृष्ण पुन 'आलोक'
बाग्लुङ्,हाल-मलेसिया

 

"संगै"

जीवन कास्यप

           जीवन कास्यप जीका केस्राहरु

 

 

- जीवन कास्यप
मोरंग

       “प्रेम”

गुलियो ठानी हातमा लियो
मनमा वाली मिलन दीयो

जोडिन्छ मुटु कल्पना भित्र
सपना सजाई हाँसेर जियो

नमिल्दा सुख पीर नै लियो
गुलियो भित्र अमिलो थियो।
                                       ०८ -११-२०१२

     "नेपाल"

भयको मात्रा

                                भयको मात्रा

          साधाराण/जन्म दुर्घटना/मृत्युचित्र नं. ३घरमा, जहाजमा जतापनि आगो लाग्न सक्छ । आगो लागेको थाहा पाउने बित्तिकै भयको पारो उच्चतम बिन्दूमा पुग्छ । निकैबेर त्यही बसिरहन्छ । त्यस अवस्थामा मान्छे आत्तिने, चिच्याउने, कराउने गर्छन् र बुझेर वा नबुझेर निर्णय गर्ने गर्दछन् । यो निर्णयले बचाउन पनि सक्छ अथवा अकालमै मार्न पनि सक्छ । तर निकैबेर पछि भने भयको मात्रा बढनुको बदला झर्दै जान्छ र सहजताको

महादेव अधिकारी

              महादेव अधिकारी जीका केस्राहरु

 

- महादेव अधिकारी
काठमान्डौ,हाल- यु.ए.ई.

"उपहार"

कुलुलुलु गर्ने जलधार
प्रणयले सज्जा उपहार

रसछन्द मीठो प्रकृतिको
प्रलयका धारा वारपार

नदनदी झर्ना जलधार
चेतनानै पार्ने सुविचार।

                                   ०९-११-२०१२

 

"सौदामिनी"

अन्तर्वार्ता- स्व.स्व.स्मृति

   भाषिक, साँस्कृतिक साम्राज्यवाद हावी छ

        कवि स्व.स्वप्नील स्मृतिको असली नाम सनमान चेम्जोङ हो । लिम्बुवानको पाँचथर स्याब्रुम्बाका कवि चेम्जोङको 'रंगैरंगको भीर'२०६१ र 'वाडुली र सुदुर सम्झना' २०६८ कविता कृति ल्याएका छन् । युवाकवीमा छुट्टै पहिचान बनाएका कवि चेम्जोङसँग साहित्यका विभिन्न विषयमा 'द गोर्खाज'का लागि युवराज लिम्बूले गरेको कुराकानी

दिलिप "सगर" राई

      दिलिप "सगर" राई जीका केस्राहरु

 

- दिलिप "सगर" राई
मोरंग

“फेसन”

नेपालको फेसन
कुखुरालाई देसन

मान्छे होकी रोबोट
दल्याछ रातो बेसन

जंगली यो फेसन
गर्याछ फोटो सेसन ।

"देश"

भय कसरी हुन्छ ?

                भय कसरी हुन्छ ?

 

 

 

           माथिको पहिलो चित्रमा चेतना-चेत/ज्ञान-भय देखाइएको छ । सजीव प्राणीहरूमा चेतना भइ नै रहन्छ । तर त्यो चेतनाले सम्बन्धित समस्या, रोग, विषयको बारेमा ज्ञान नभइन्जेल भय पैदा नहुँदोरहेछ । उदाहरणको लागि कसैलाई रोग लागेको छ । तर उसलाई थाहा छैन । एकदिन ऊ डाक्टरकोमा जचाउँन जाँदा डाक्टरले रोग बारेमा बताइदिएपछि उसलाई रोगको बारेमा चेत/ज्ञान हुन्छ र ऊ त्यस रोगसँग डराउन थाल्छ । यस ज्ञानसँगै

केहि केस्राहरु- १०

                    केहि केस्राहरु - १०  

  "बेअर्थ"

इशाराकै तालमा
झिल्के फँस्यो जालमा

सोह्रसत्र गुमायो

वेदको अर्थ

                          वेदको अर्थ

              वेद आर्य संस्कृतिको आधार हो। वेद ज्ञानको भण्डार हो। विद् धातुबाट ज्ञानको अर्थमा वेद शब्द बन्दछ। (विदन्ति, जानन्ति, विचारयन्ति, सत्यविद्यां,यैर्वा, भन्ने ब्यख्याबाट वेद शब्दको निर्वहन एवं निर्वचन हुन्छ) वेदबाट नै सत्य विधा प्राप्त गर्न सक्छन् भन्ने अर्थमा वेद रहेको पाईन्छ। धर्म, संस्कृति, दर्शन र साहित्य आदि सम्पूर्ण ज्ञानको श्रोत वेद हुनाले सर्वज्ञानमयो वेद: भनिएको हो।
           हिन्दू धर्म दर्शनको पहिलो साहित्यिक कृति पनि वेद हो। वेदमा आर्यहरूको आध्यात्मिक जीवन सामाजिक एवं सांस्कृतिक विकासको वर्णन पाईन्छ। वेद सर्वज्ञानमय छ र समस्त धर्मको मूल आधार

मौलश्री लिम्बू

           मौलश्री लिम्बू जीका केस्राहरु

 

 

   "निर्वाचन"

- मौलश्री लिम्बू
झापा,हाल-मलेसिया

लु आऊ राष्ट्रको ढुकुटी सकाऔं
चुनाव गरि खुशियाली मनाऔं

हाम्रो लागि मर्ने मार्ने के कति छन्
जनता लडाई हिसाब लगाऔं

जे जसरी हुन्छ विवाद सकाऔं
नेता हामी जनतालाई खटाऔं।
                                              २१-०९-२०१२

      "संकेत"

गीतको परिभाषा- महादेव अधिकारी

             गीतको परिभाषा

             गीत तत्सम शब्द हो।जसको निर्माण 'गै' धातुमा 'क्त' प्रत्यय लागेर भएको छ। अंग्रेजीमा लिरिक र सङ्ग प्रचलित छन्। मानव मात्र नभइ सम्पूर्ण प्राणीहरूका पीडा,वेदना र खुशीहरूलाई अनुभूति गर्न सक्ने मानव मस्तिष्कको ऐना र कोमल हृदयको परिचायत्मक; स्वर र संगीत दिन मिल्ने शब्दहरू नै गीत हुन्।

-महादेव अधिकारी

गीत समग्र जिन्दगी र जिन्दगी नै गीत हो।
- क्षेत्रप्रताप अधिकारी

संगीतसंग स्वरको सामाञ्जस्य वा गाइँने शब्दहरूको लयबद्ध अभिव्यक्तिलाई गीत भनिन्छ।
-Encyclopedia . Acerican

गाउनको लागि रचना गरिएका छन्दमा रचित कविता विशेषलाई गीत भनिन्छ।
-josrph T . Shipley

गीत संक्षिप्त आयामले युक्त त्यस्तो विधा हो जुन संवेग, कल्पना र आत्मपरकताले युक्त हुन्छ।
- wilfred . Guerenetal

गीत कोमल अनुभूतिका लयात्मक लहर हुन्।
- कृष्णप्रसाद पराजुली

मनको कोमल भावना गीत हुन्छ गीत भनेको स्वर हो प्रति ध्वनी हो।
- कालीप्रसाद रिजाल

जीवनका तितामीठा अनुभूतिका सरल गेयात्मक अभिव्यक्ति गीत हो।

लक्ष्मीमाङ् चेम्जोङ्

      लक्ष्मीमाङ्  चेम्जोङ् जीका केस्राहरु




- लक्ष्मीमाङ् चेम्जोङ्
पाँचथर,हाल-मलेसिया

"सुकुम्बासी"

खुशीमा बस्ने मेरो आश
झुपडी नै हो मेरो बास

भत्काई दियौ सारा आज
बरु लैजाउ मेरो सास

रहेन बाँच्ने मेरो आश

लुटेर मेरो मधुमास।
                              २८-०९-२०१२

"परदेशी"

रोमन पीडा

                रोमन पीडा जीका केस्राहरु

 

 

- रोमन पीडा
पाँचथर,हाल- रेगिस्तान  

"अशान्ति"

देशमा शान्ति हरायो
युद्दले मन चरायो

मानव सबै दानव
हत्या हिंसा नै गरायो

भाइचारा नी हरायो
अशान्ति मन परायो।
                               २०-१०-२०१२

"साथ"

भयवाद- देश सुब्बा

                 भय र भयवाद

पप्रवर्तक:- देश सुब्बा
हाल-हङ्कङ्

            भय भन्नाले डर भन्ने बुझिन्छ । भय अनेकौ प्रकारको हुन्छ । मान्छेको चेतना, सहनशीलता अनुसार भय तलमाथि हुन्छ । कुनै एउटै विषयमा कसैलाई बढी र कसैलाई कम भय हुने गर्दछ । जीवन र मृत्युको बारेमा पनि कसैलाई बढी र कसैलाई कम भय हुने गर्दछ । यसलाई हानीनोक्सानीको पर्यायवाची पनि मान्न सकिन्छ । मान्छे अज्ञात भयको सदा शिकार भैरहन्छ र ऊ यस भयबाट निस्किने उपायहरू खोजिरहन्छ । हानीनोक्सानी हुने संभावना र घटनाको बीचको समयमा व्यतित भैरहने परिस्थिति नै भय हो । घटना घटिसकेपछि एउटा भय र्टछ र अर्को भयको सिलसिला शुरु हुन्छ । भय श्रृङखला बद्ध हुन्छ । जन्म हुने बित्तिकै मृत्युको संभावना हुन्छ र मृत्युसँगै समाप्त हुन्छ । त्यसैले भयको आयु भनेको जन्म र मृत्यु बीचको दूरी हो । पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षाले वस्तुहरूलाई आफूतिर खिचे जस्तै भयको शक्तिले जीवनका सबै पक्षलाई खिचेको हुन्छ । भयको रूप र आयु जान्दाजान्दै

भरत अधिकारी

            भरत अधिकारी जीका केस्राहरु

- भरत अधिकारी
तनहुँ ,हाल- मलेसिया

“जिन्दगी”

हावासंग चल्छ
एक दिन गल्छ

तेरो मेरो भन्दै
भोलि त्यसै ढल्छ

दु:खी हुँदै चल्छ
आगोसंगै जल्छ।
                        २०-०८-२०१२

“सहिद”

बहस- केस्रा

पैले हसायो उसैले
आँखा रसायो उसैले

तर छोडि गयो आँफै

साथी समिर

           साथी समिर जीका केस्राहरु
 

 

- साथी समिर
झापा,हाल- यु.ए.ई.

"आग्रह"

पैसाको पछि हुरुक्क नहुनु
हार्दैमा बाजी तड्पेर नरुनु

ईमान तिम्रो नबेच्नु कहिल्यै
पराई पाऊ झुकेर नछुनु

गन्तव्य भेट्न आलस्य नहुनु
साहस तिम्रो आशुँले नधुनु ।

"चेतना"

जे वि राई "रुमानी"

जे वि राई "रुमानी" जीका केस्राहरु

 

 

- जे वि राई "रुमानी"
मोरंग,हाल- मलेसिया

"नेता"

लौ सुन नेताको कुरा
भित्रभित्रै चाल्छ छुरा

मीठामीठा आस्वासन
अनि भाषणमा सुरा

काम भन्दा बढी कुरा
मात्र कुरा हुन्न पुरा।

"अहं"

फोटो- हार्दिक बधाई

                           "14th IMAGE AWARD 2012 '
                         सर्वोत्कृष्ट अवार्ड प्राप्त गर्नु भएकोमा हार्दिक बधाई एवम् शुभ-कामना..

पब्लिक च्याईस अवार्ड : खुशेनिछो चाम्लिङ राई र भूमिराज राई 'उकाली ज्यानको....."

केस्राको हरफ समायोजन

                            केस्राको हरफ समायोजन

          'केस्रा''को प्रचलित संरचना र मान्यतामा रहेर लेखिने निश्चित 'छ' हरफको सृजना ''केस्रा'' हो।कारणवश वा संरचनालाई हेरफेर गरेर लेखिएमा ती ''ढाँचा केस्रा'' हुन।प्रचलित 'छ' हरफलाई तीन हिस्सामा समायोजन गरिएकोछ।पहिलो दुई हरफको समायोजनलाई ''उठान'',दोश्रो समायोजनलाई ''विश्राम'' र तेश्रो समायोजनलाई ''बैठान'' भनिन्छ।सामान्यतय:''केस्रा''को यो बाह्य स्वरूप हो।हिस्साका

मन कुमार पारघरी "तुखेसा"

मन कुमार पारघरी "तुखेसा" जीका केस्राहरु

- मन कुमार पारघरी "तुखेसा"
तेह्रथुम,हाल- कतार  

"बेदना"

सम्झनामा रुँदैछु
आँसुले पीर धुँदैछु

अरु सबै हाँस्दैछन्
रुने एक्लो हुँदैछु

धुर-धुरी रुँदैछु
तस्बिर पो छुँदैछु।
                   २८-०८-२०१२

"निष्ठुरी"

बहस- केस्रा

“सहिदको चित्कार”

हाँसेर हेर्छौ देश जलेको
बर्षौ'भो यसरी'नै चलेको

नीयत कि नीयती बुझिन्न
सायद दैबले नै छलेको

सहन सक्छु आत्मा जलेको
सक्दिन हेर्न झण्डा बलेको।
              - साथी समिर [१५-०८-२०१२]

दान राई 'झरी'':- केस्राको शिर्षक हेर्दाखेरि केस्रामा खोट भेटिन्न तर केस्रा भित्र म सहिद हुँ भन्ने कुरा पूर्ण रुपमा खुलेन की जस्तो लाग्यो।

दान राई "झरी"

दान राई "झरी"जीका केस्राहरु

 

- दान राई "झरी"
उदयपुर,हाल- मलेसिया

"जवानी"

तिम्रो त्यो जवानीले
मायालुको खानीले

मोहितै पर्यो मलाई
त्यो आँखाको नानीले

उर्लेको जवानीले
जवानीको पानीले।
                 २३-०९-२०१२

“पुतली”

अमूर्तबोधी दर्शन- खगेन्द्र लिम्बू

अमूर्तबोधी दर्शनाधारित केहि सन्देशहरू


१. पीर र सेती नदीमा केहि फरक छैन । यिनीहरूले खियाएरै छोड्नेछन् ।
२. अँध्यारोको अनुभूति नहुनु अँधेरी मै बाँच्नु हो । अँध्यारो देख्न सक्नु चेतना हो । उज्यालो मात्र देख्नु अज्ञानी हुनु हो ।
३. खुशी रहनुको कारण हुन्छ । कारकसँग प्रेम छ भन्ने जान्नु पर्दछ ।

रुपेश फत्र "अनमोल"

रुपेश फत्र "अनमोल" जीका केस्राहरु

 

- रुपेश फत्र "अनमोल"
पाँचथर ,हाल- मलेसिया

 

"झुस नेता"

शान्ती हुन्छ र! दाजु भाई मारेर
देश बन्छ र! अन्धकार पारेर

सारा जन्ताले चाहेको संविधान,
कहाँ पुर्यायौ पर-पर सारेर

देश हाक्छौ र! जन्ता भोकै मारेर
धनी,गरीबको पर्खाल बारेर ?
                            ०३-०९-२०१२

“यौन उन्मक्त”

आलेख- लय,शैली तथा प्रस्तुति

''केस्रा''को लय,शैली तथा प्रस्तुति

            पद्ध्य साहित्यमा अनुप्रासको उच्चारणले पनि स्व:स्फुर्त लय उत्पन्न हुने गर्दछ।विधाहरुमा निश्चित तोकिएको छंद वा बहरमा तोकिएकै मात्रा तथा गणहरुलाई समायोजन गरि लयलाई प्रभावकारी बनाउनु पर्दछ। यसो गर्दा प्रत्येक छन्दलाई पृथक लयमा प्रस्तुत गर्दछ।''केस्रा''मा ''अलङ्कार केस्रा'' बाहेक अन्य ''केस्रा''को

जी.के.श्रेष्ठ

जी.के.श्रेष्ठ जीका केस्राहरु

 

- जी.के.श्रेष्ठ
भोजपुर,हाल- यु.ए.ई.

"सम्झना"

हराएँ म पनि
हरायो चाँदनी

तिम्रै सम्झनामा
दिन बित्दै छ नि

कल्पिन्छु म पनि
खोजेर रोशनी।
        १३-०९-२०१२

"दोधार"

बहस- केस्रा लेखन

"बिछोड"

मायाँ तिमीले पहिलै मार्यो
अहिले फेरी बस्तीनै सार्यो

मायाँ र पिरतिको खेलामा
तिमीले पो जित्यो मैले हार्यो

बाँकी थियो केहि आसै मार्यो
अहिलेत झन एकलै पार्यो।

            - पासाङ् तमु [१०-०८-२०१२]

 

साथी समिर:- लेखन कला राम्रो छ।विश्राममा "मैले हार्यो " व्याकरणिक दृष्टिले असहज भयो।लेख्दै गर्नु होला। शुभकामना।

मलेसियामा ने.सा.- वर्षात् दर्लामी

           मलेसियामा नेपाली साहित्य
         अनेकन विवशताहरुले मातृभूमिलाई पिठ्यूँ फर्काएर हिँड्नुपरे पनि नेपालीहरुले आफ्नो नेपाली मनलाई सँगै लिएर आएका छन् । समयले हरेक क्षण तिनका हातहरुमा हत्कडी लगाउन खोजे ता पनि श्रृजनाको फूलवारी सजाउन छाडेका छैनन् उनीहरु । सिर्जन–शक्ति कहिल्यै पनि विफल नहुँदो रै’छ साँच्ची नै । त्यसैले त

जीवन देवान 'गाउँले'

जीवन देवान 'गाउँले' जीका केस्राहरु

 

जीवन देवान 'गाउँले'
धनकुटा,हाल- मलेसिया

“दिलको घाउ"

प्रेमको कैँचीले काटिएको घाउ
प्रिया ! बिन्ती घरी घरी नबल्झाउ

पुर्ण या अपुर्ण जे जस्तो रहुँ म
तर तिम्रो लागि दिलमा छैन ठाउँ

सक्छौ फिर्ता लैजाउ पीडाको घाउ
र जाउ छायाँले नभेट्ने दुर जाउ।
                                  ३०-०८-२०१२

“विवशता”

विदेशमा छ तन
स्वदेश पुग्छ मन

गाउँ घरको यादले
तान्दो छ झन झन

थामी राख्नुछ तन
कमाउनलाई धन।
                      २९-०८-२०१२

विविध- रोल्पा गजल परम्परा

      रोल्पा जिल्लाको गजल परम्परा


              नेपाली साहित्यको लेख्यपरम्परालाई अध्ययन गर्दा वि.सं. १८३० को दशकसम्म फर्केर हेर्नुपर्ने हुन्छ । वि.सं. १८२६ मा कवि सुवानन्द दासद्वारा रचित ‘पृथ्वीनारायण शाह’ शीर्षकको कविता नै नेपाली साहित्यका लागि लेख्यपरम्पराको उद्गम विन्दु हो । यसर्थ, नेपाली साहित्यको सबैभन्दा पुरानो विधा कविता नै हो । त्यसै

आङ्देम्बे राज सहयात्री

आङ्देम्बे राज सहयात्री  जीका केस्राहरु

आङ्देम्बे राज सहयात्री
पाँचथर,हाल- मलेसिया  

"आव्हान"

बिचार् गरौँ
अघि सरौँ

देश् को लागी
सुबास् छरौँ

केहि गरौँ
लागी परौँ ।
      २८-०८-२०१२

“सम्झाना”

फोटो- छलफल कार्यक्रम

साहित्यकार "प्रकाश आङ्दम्बे " संग एक दिन
    कला र साहित्य विषयक छलफल  कार्यक्रम ,
       २०६९ भदौ २७ गते  पथरी, मोरंग

आलेख- ध्यान दिनु पर्ने

केस्रा लेखनमा ध्यान दिनु पर्ने कुराहरु

             हामीले रचिने वा लेखिने जति पनि साहित्यका विषयवस्तुहरु कुनै पनि नौला विषयवस्तु चाहिं हुँदैनन् ।प्राय: यी सबै विषयहरु कुनै न कुनै विधामा लेखि सकिएका छन् ।फरक यति हो हामीले उक्त विषयवस्तुलाई कस्तो शैलीमा,कुन विधाका लागि,कसरी लेख्ने,त्यसमा आफ्नोपन र नयाँपनको प्रयोग कसरी गर्ने सोचमा बिम्ब साथै प्रतीकलाई पनि उल्टै-पुल्टाई चलाखीपूर्ण भई लेख्ने गर्छौ।यध्यपि विज्ञान तथा प्रविधिको खोज-

सानु विस्मात

सानु विस्मात जीका केस्राहरु

सानु विस्मात
खोटांग,हाल-यु.ए.ई.

"दोमन"

उर्लेको तिम्रो जवानी
मेलम्चीको चिसो पानी

काकाकुल काठमान्डौ
बुझाई दे'प्यास नानी

ढल्केर जाला जवानी
किन गर्छौ आनाकानी।

                ३०-०८-२०१२

"अवसरवादी"

बहस- केस्रा

"निस्ठुरी"

स्वर्ग बाट झर्यौ
मेरै सामु पर्यौ !!

भोको प्यास सबै

आलेख- विषय/समय

केस्रामा विषय वस्तु तथा समयसीमा

        
          साहित्यमा विषयवस्तुहरु असीमित हुन्छन् । एउटा विषयउपर सबैको आ-आफ्नै तर्क-वितर्क,अन्दाज हुने गर्दछ।साहित्यकारहरुले कुनै एक विषयलाई आफ्नै ढंग,शैली र नयाँपनमा प्रस्तुत तथा अभिव्यक्त

बजिन लिम्बू

 बजिन लिम्बू जीका केस्राहरु

 

 



बजिन लिम्बू
पाँचथर,हाल- मलेसिया

"चोट"

सस्तो माया लाएर
मन्दिरमा धाएर

वाचा गरि बस्नुछ

धोका मात्र खाएर

यस्तो माया लाएर
बाँचे चोट पाएर।

दिलिप 'सगर' राई

दिलिप 'सगर' राई जीका केस्राहरु 



दिलिप 'सगर' राई

मोरंग

"बोली"

भए माया देऊ बोली
अन्तरहृदय खोली

जूनतारा जडिदिउँला
के राम्रो चौबन्दी चोली

हुन्छ मात्र भन बोली
लिई आउँछु जोरडोली ।

"खाका"

संघीयताको खाका

आलेख- संरचना र भाव पक्ष

''केस्रा'': बाह्य संरचना र भाव पक्ष

           यतिबेला ''केस्रा'लाई गतिशील बनाउनु भन्दा सतहीमा राखेर बहस गरिंदैछ।गजलसंग सादृश्य गरि खण्डन गरिनु स्वाभाविक नै हो।पध्य ,गध्य वा आख्यान साहित्यबीचको सम्बन्ध अनमेल छ तर पध्य साहित्य विधाहरुबीचको केहि संरचना अवश्य मेल भएको हुन्छ।साथै आख्यान साहित्य विधाहरुबीचको सम्बन्ध पनि

पासाङ तमु

 पासाङ तमु जीका केस्राहरु

 

पासाङ तमु

गोर्खा,हाल- मलेसिया

"चरी"

डालीको चरी
पधेरी झरी

तिखो बाणले
खुत्रुकै परी

बिचरी चरी
अकालै मरी।
          २६-०८-२०१२

"बिछोड"

मायाँ तिमीले पहिलै मार्यौ

गेडी- खगेन्द्र लिम्बू

'गेडी'-लेखनको आविस्कार,सिद्धान्त र प्रयोजनको पछिल्लो अवधारणा

                                              

परिभाषा-

गेडी:- सानो आकारको दाना; फलहरुभित्रको बिऊ रहने दाना; सम्बाद र साहित्यको(विशेष नेपाली लोक

फोटो/ग्यालरी

दमक लाईफ लाईन अस्पताल:- साहित्यकार मित्र दिलिप 'सगर' राई,म,'भेट भो माया" कि गायिका- खुसेनिछो चामलिंग साथमा दिदी चन्द्र चामलिंग [ २३-१२-२०६८ / ०५-०४-२०१२]

क्वाला लुम्पुर,मलेसिया [०२-०१-२०१२] साहित्यकार मित्रहरु:- बायाँबाट क्रमश:जीतमान राई 'सबिन' (इलाम),श्रीजन श्री (कन्चनपुर),रुद्र मिश्र (पाँचथर )र 'म'

के.एल.सी.सी.को पटांगिनी,मलेसिया (०२-०१-२०१२):-साथमा साहित्यकार मित्र जीवन देवान 'गाउँले' (धनकुटा)

मौलश्री लिम्बू

मौलश्री लिम्बू जीका केस्राहरु

मौलश्री लिम्बू

झापा,हाल- मलेसिया

"आन्दोलन"

केहि निर्णयहरु सुनाउदैछौ =१२ लिपि चिन्ह 
अनिश्चित [काल >ता] बन्द गराउदैछौ =१२

यो सरकारको औचित्य सकियो =१२
हाम्रो नेतृत्वमा सत्ता [चला>ल्या] उदैछौ =१२

सगौरव हामी यो सुनाउदैछौ =१२
आन्दोलन हदै[सम्म>नै] चर्काउदैछौ।=१२
                                  २६-०८-२०१२
[दृष्टान्त:- केस्रा-दस्तावेजमा प्रकाशित यस केस्रालाई यहाँ सच्याईएको छ ]

बहस- केस्रा लेखन

 

'गुनासो'

मन धेरै दुँखायौ नि
पिडा सबै लुकायौ नि

जानकारी- फिल्म DownLoad

 " फिल्म Download softwere " सम्बन्धी जानकारी

 यदि तपाई नयाँ रिलिज भएको कुनै पनि फिल्म हेर्न चाहनु हुन्छ भने उल्लेखित बुँदाहरुको पालना गर्नुहोस्:-
१) सबभन्दा पहिले TORRENT softwere लाई Download गर्नुहोस् l त्यसका लागि यहाँ क्लिक गर्नुहोस् l

इक्शाहाङ् चेम्जोंग

 इक्शाहाङ् चेम्जोंग जीका केस्राहरु



इक्शाहाङ् चेम्जोंग

झापा,हाल- साउदी अरब

"वेदना"

कहिले एकान्तमा रुन्छु
रोए पछि बेहाल हुन्छु

पीडा बढ्दा यो छाती भित्र
असह्यले नै स्वास थुन्छु

वेदनाले आत्मा जली रुन्छु
अनि आँसुले व्यथा धुन्छु।

                              २२-०८-२०१२

आलेख- शिल्प

केस्रामा "अंशात्मक'' शिल्प

            साहित्य कलामा शिल्पको एक निश्चित परिभाषा छैन।यसको अवधारणा बारेमा मतमतान्तर रहेकोछ। कुनै पनि रचना अध्ययन गर्दा वा लेख्दा कहिँ दोष नभेटी आत्मसन्तुष्टि मिल्नुका साथै ति रचनाको रचनात्मक पक्ष,लेखन ,शैली,बाह्य संरचना,शब्दहरुको संगठनात्मक ढांचा आदिको समष्टिलाई उक्त रचना वा

सहयोगीहरु

पुस्तक प्रकाशनको लागि आर्थिक सहयोग गर्नु हुनेहरुको नामावली 

केस्रा साहित्यमा केस्रा विधाको घोषणा तथा दस्तावेज [२०७०]

       नाम                           ठेगाना                          रकम 

लघुकथा- डा. रवीन्द्र समीर



- डा. रवीन्द्र समीर

लघुकथा : एउटा चेसबोर्ड


      सक्षिप्त, सरल, सुरुचिपूर्ण, सांकेतिक, व्यञ्जक, संकेन्द्रित, तीक्ष्ण, नाटकीय, प्रतीकात्मक, ध्वन्यात्मक, प्रभावपूर्ण, सम्प्रेषक, व्यंग्यचेतप्रधान, एवं अन्त्योत्कर्षयुक्त कथात्मक अभिव्यक्ति हो लघुकथा । सटिक शीर्षक, कथात्मक बहाव, सीमित पात्र, परिवेश, चरित्र एवं थोरै शब्दमा अप्रत्याशित ढंगले सोच्न, घोत्लिन, आक्रोश पैदा गर्न तथा पाठकलाई भुमरीका बीचमा छाड्ने खालको, समाप्ति कौशल आदर्श लघुकथाको गुण हो ।
      लघुकथा मायाप्रेम, प्राकृतिक सौन्दर्यको वर्णन तथा मनका भावनाको सौन्दर्यशास्त्र होइन, बरु लघुकथा विरोधको कला हो, प्रतिरोधको रचना कौशल हो, विरुद्धको

दान राई "झरी"

दान राई "झरी" जीका केस्राहरु



दान राई "झरी"
उदयपुर,हाल- मलेसिया

"बहिनी"

मेरी प्यारी बुनु
तिमी ज्ञानी हुनु

हाँस्नु पर्छ संधै
कैले हुन्न रुनु

मेरी सानी बुनु
हाम्रो दिल छुनु।
           १९-०८-२०१२